Lest hemmen we n weekje ien e Achterhoek bivakkeerd. Ik heb doar metdoan aan een vierdoagse wandeltocht ien Barchem. Der deden zo’n 1100 minsen met, woarvan de meesten uut e Achterhoek kwammen. Prachteg toaltje hemmen ze doar, ik docht eerst dat et wel veul op t Westerkwartiers leek, mor as je even verder proatende kon je der gien touw meer aan vastknupen. Zo kreeg ik et met n vrouw over “Kloeten in de pap.”Hoe zeggen ze dat bij jullie vroeg ze mij. Kluten ien e pap, zee ik. Loater docht ik noa over dit gezegde, wat zol t eigenlek betekenen. t Schient dat et n Achterhoekse uutdrukking is en t wordt wel bruukt om aan te geven dat er n gesprek voerd wordt wat nargens over gijt, dat er, zeg mor, niks zinvols zeid wordt. Wij zollen zeggen: “Die zit mor wat te lullen.” Der is ok nog n mooi volksverhoal uut e Achterhoek over Kloet in de pap. Dominees, dokters en notoarissen hadden een zeker gezag vroeger, veul meer dan nou. Veural as de dominee op e preekstoel stijt het elkeneen mor noar hum te luustern. Mor deur de week komt dominee voak op huusbezoek. Dizze bewuste dominee ston der om bekend dat hij voak vlak veur etenstied kwam en dan zo lang zitten bleef dat de vrouw dominee wel vroagen most of er met eten wol. Ja natuurlek, dat wol der wel. Ien t heule dörp was bekend dat dominee der op uut was om met te eten. Veural bij één boeregezin kwam er nogal voak, want die vrouw moakte zukse lekkere pap. Op n dag was de boer zat van de vrekkerege dominee en vragt aan zien vrouw om kluten ien de pap te moaken. Ze zatten weer met zien allen aan toavel, de boer, zien vrouw, een stuk of wat kiender, de meid en de boerenknecht. Dominee ging veur ien gebed en dat de pap mor lekker smoaken mog. n Grote schoal met pap werd midden op toavel zet en elk kreeg n lepel om n hap uut de schoal te nimmen en mor lepeln met zien allen. Vroeger was dat zo dat je met zien allen uut dezelfde schoal of pan atten. De boer had al wel zien dat dominee een klein kluutje ien e mond had en met moeite deurslokt had. Hij most al wat ien humzulf kniezen. Dan doet dominee nog n beste lepel vol pap ien e mond, mor nou het er zo’n grode kluut ien e mond, dat er niet wiet wat er der met aan moet. t Zwit brekt hum uut, deurslokken kin er et niet, uutspijen duurt er ok niet, en stuk bieten wil deur de glibberegheid ok niet. De boer zigt dat dominee et benauwd het en zeit: Spij de kluut mor uut en gooi t mor weer ien e schoal dominee, ik heb hum ook al twee keer ien e mond had. Dominee kwam nog wel op huusbezoek, mor bleef nooit meer te eten. Goan we van kloet noar kloot.
Klootschieten is n traditionele Achterhoeks volkspel. Heul populair ien dizze regio. Klootschietspel bestijt al eeuwenlang, et wordt al sinds de 13e eeuw speult. Onder t wandeln is mij t spel heulemoal uutleid. We wandeln ok over stukjes van n parcours.Twee, sums meerdere teams, leggen et parcours òf deur een met lood verzwoarde bal, de kloot, zo min mogelek worpen te gooien. De deelnimmers moeten om de beurt de kloot over t parcours gooien en dan het degene wonnen die dat ien t minst aantal worpen doen kin. Eigenlek heul simpel, mor wel n leuke bezigheid. Noast de kloot nimmen ze nog meer materioal met. Een hark of n slootkrabber, want de kloot kin natuurlek ok ien e sloot belanden, en dan is t wel handeg om met zo’n krabber de kloot weer op te zoeken tussen alle onkruud en brannekkels. Dan hemmen ze nog n routekoart en n scorekoart om et aantal worpen bij te holden. Vlakbij Barchem, achter de camping, zag ik n poal met n kloot der op. Op t bordje der onder ston: Piets Klootschiet Parcours.
Een man uut Barchem het mij vertelt dat Piet veureg joar overleden is en dat zien teamgenoten zien kloot hier laans et parcours, as aandenken, hinzet hemmen. Ok is de as van Piet uutstrooid laans et parcours. Dat geft wel aan dat klootschieten hiel belangriek is ien e Achterhoek.
Leneke Struiksma
Mientje: “Goed ruren donders, aans kriegen we kluten ien e brij!”Â