Krekt tweehonder joar terug, ien 1809, wer veur t eerste n woordenliestje Grunnegs-Hollaands drukt. Ok al gijt t mor om zo’n 160 woorden, t waas n goed begun en al gaauwachteg werden meer van zuks soort liesten moakt en drukt. Wel t dikke woordenboek van K. ter Laan van kaft tot kaft leest, viendt e verwiezen noar dizze liest. En Ter Laan zörgde ien 1941 ok veur n herdruk van t hiele boekje woar de woordenliest ien stijt. t Gijt hier dus om e woorden van Nicolaas Westendorp uut zien boekje: “Eerste leerrede in de nieuwe kerk te Sebaldeburen”.
Nicolaas Westendorp (1773 – 1836) begon ien 1797 as domnee ien t dörpke Seballeburen en ging doarnoa, vanof 1812, noar Lösdörp. Eileks twee plakken van niks, mor zo bleef der genogt tied over veur aander zoaken: geschiedenis en archeologie. En gelukkeg ok nog n beetje veur toal.
Nicolaas wer geboren ien Faarmsom woar zien pa schoolmeester waas. Zien pappe kwam van Westerbrouk, zien mamme van Martenshouk en zien vraauw van Nijtap bij Leek. Misschien het juust dat holpen: olders uut e buurt van t Hogezaand, zulf grootworden ien Faarmsom en dan wonen ien t Westerketier. Ien elks geval viel hum de toal van Seballeburen op. Toen dit dörpke ien 1807 n nije kerk kreeg, greep domnee Westendorp zien kaans en twee joar loater har er n boekje kloar met veul over de geschiedenis, mor ok n lut beetje over de toal van dizze streek.
Ien t boekje stijt n liest van 160 Grunneger woorden met n Hollandse vertoalen der achter. Over zien woordenliest zeit Nicolaas Westendorp zulf: “Ik geve hier eene kleine lijst van eenige woorden op, welke dezen oord bijzonder eigen zijn”. En biezunder bennen de woorden zeker, ze vielen op omdat ze ofweken. Stuk veur stuk is over elks van die 160 woorden wel wat te zeggen, mor t is misschien beter om ze eerst wat ien groepkes te zetten. Zo’n lutje 40 woorden warren bij de heruutgoave ien 1941 volgens Dr. Wobbe de Vries onbekend. (Dizze man har ien 1895 n proefschrift schreven over over de toal van Noordhörn) Op die 40 woorden goan we doarom niet verder op ien.
As we kieken noar de aander woorden dan gijt t grofweg om drie groepen: Nog altied bruukte “algemene” Grunneger woorden, der is n groep Westerketierder woorden en n groep die overblift met biezundere, olde of onbekende woorden. Wat veurbeelden van “algemene” Grunneger woorden, met Westendorps vertoalen tussen hoakjes der achter, bennen: Beien (= beziën), Diggels (= aardewerk), Kroak (= galerij), Lep (= spa), Meert (= bunselink), Schoer (= vlaag), Snaarske (= broêrs vrouw). Misschien doen dit soort woorden ons wat old an, mor ze worden nog wel bruukt. Denk mor an; eerbeien, diggelwaark, dunderschoer, snoarske enz.
Westendorp geft ok woorden die veur één uut t Westerketier nog altied hiel gewoon ien e oren klinken, b.v.: Jem ( = gijlieden), Joe (= gij), Piek (= kieken), Tuit (= kusch). Veural dat ‘piek’, en ‘tuut’ is oareg; rond Seballeburen lijt n piek n ei en is n tuut n smok. Want ien Oost-Grunnen, woar Westendorp zulf votkwam, wordt n ‘tuutaai’ lijt deur ‘tuten of ‘hounder’.
Schippen en scheuveljagen
Zo op t oog hiel gewone woorden nuumt Westendorp ok, b.v. Gatten (gaten) en Schippen (= schepen). Toch zit hier n stuk grammatica achter: t meervoud gijt aans as ien t Hollaands. Luuster mor noar de klaank, die blift ien t Grunneger meervoud kört en wordt ien t Hollaands laang! Westendorp geft dus eileks 2 veurbeelden, 1 met n ‘a’ en 1 met n ‘i’, mor hij har ok n aander klinker nemmen kind. (Denk b.v. an t Grunneger woord löt – lötten, wat ien t Hollaands is ‘lot – loten’)
n Mooi woord bij Westendorp is ‘Scheuveljagen’, ien zien eigen vertoalen betekent dat ‘schaatsrijden’. t Is nou n host verdwenen Grunneger woord, zo t liekt wer t stoadeg ‘scheuvellopen’ en nog loater ‘scheuveln’. Toal beweegt altied, woorden kommen en goan en zuks is goed te zien an dit woord en vanzulf ok an e hiele tweehonderd joar olde woordenliest.
Twee hiel aparte woorden bennen toch wel: ‘Heit’ ( = vader) en ‘Mem’ (= moeder); Westendorp von ze biezunder genogt om ien zien liest te zetten want ien Faarmsom of rond t Hogezaand wer zuks zeker niet zeid. Traauwens, ok ien 2009 zeggen ze ien Seballeburen gien ‘heit’ of ‘mem’, hooguut as ze uut Frieslaand kommen. Toch har Nicolaas Westendorp geliek, an t begun van e 19e eeuw zeden e meeste kiender rond Seballeburen ‘heit’ en ‘mem’ tegen heur olders, vroag mor an e schoolmeesters uut die tied.