Menu Sluiten

Over Martinus en Kloas- Tonko Ufkes

Nog mor eefkes leden waas t Sint Martinus en domt hemmen we al weer Sunterkloas. t Valt ons amper op hoe biezunder Sunterkloas is: ien elks geval die noam!
Aan t beroemde Peerd van ome Loeks is te heuren dat laang leden n veurnoam op zien Grunnegs uutsproken wer. Ien dat olde verske hiet de oom: “Loeks,” mor ien 2021 is de uutsproak grif op zien Hollands: Luuk of Lukas. Want eileks is der nou nog mor één met n veurnoam die op zien Grunnegs uutsproken wordt: Sunnerkloas, Sunterkloas of Sunt Nikloas. Juust omdat hij n echte man is, n tastboar persoon, het hij n Grunneger noam. Mor n man die niet verkleed is hiet tegenwoordeg altied Klaas (of vanzulf aanswat) en gien Kloas.

t Liekt of rond t joar 1900 n omslagpunt zit: is n man of vraauw veur dat joar geboren, dan wordt e veurnoam meest op zien Grunnegs uutsproken, t hiele leven laang. Teminnent, zuks bliekt uut ons eigen femilie en veur t zulfde geldt dat veur veul meer – ja, veur alle – Grunneger femilies.

Van mien mamme’s kaant kommen we al eeuwen laang uut e buurt van Lutjegast en ik har n old-taande, geboren ien Doezum ien november 1894: Klaaske Oost. Heur veurnoam wer uutsproken as: “Klòske”. Dus gieneens “Kloaske”, mor echt “Klòske”, met n körte ‘ò-klaank’.
Twee dingen kommen hier bij mekoar; de uutsproak van de lange ‘aa-klaank’ die ien heur Hollandse noam zit [Klaaske] wordt de Grunneger ‘oa-klaank’. En toegelieks ok nog t körter worden van de klinker ien de verkleinvörm. Dat leste, dat körter worden van e klaank bij de verkleinvörm, komt geregeld veur; denk mor an de mannennoam Geert en de vraauwennoam Geertje. De noam Geertje wordt meest uutsproken met n körte klaank: “Gitje”.

Zo’n noam is goed te vergelieken met aander Grunneger woorden: n dik peerd het voak ok n dikke steert, mor n lut peerdje [spreek uut: “pitje”] het voak n fien steertje [spreek uut: “stitje”].